Lễ mừng thọ của người M’nông – di sản văn hoá phi vật thể quốc gia được tổ chức tại hội đua thuyền độc mộc huyện Lắk

Chiều ngày 10/3/2025, Ban tổ chức Hội đua thuyền độc mộc huyện Lắk lần thứ 4 năm 2025 đã tổ chức lễ cúng mừng thọ của người M’nông. Tham dự lễ cúng có đồng chí Đào Thị Thanh An – Phó Bí Thư thường trực Huyện uỷ, Chủ tịch HĐND huyện; đồng chí Nay Y Phú – Phó Bí thư Huyện uỷ; Chủ tịch UBND huyện Lắk; các đồng chí là lãnh đạo Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Lắk; dự lễ cúng còn có lãnh đạo Đảng uỷ, HĐND, UBND xã Đắk Liêng, Ban tự quản và đông đảo bà con buôn M’liêng.

Lễ mừng thọ của người M’nông ra đời từ rất sớm, đây là nghi lễ hội tụ, kết tinh những giá trị truyền thống được đúc kết từ ngàn đời của một vùng đất, một dân tộc giàu truyền thống văn hoá. Theo đó, Năm 2022, “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người M’nông huyện Lắk” đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (theo Quyết định số 1841/QĐ-BVHTTDL, ngày 4/8/2022 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch). Theo phong tục truyền thống của đồng bào M’nông ở huyện Lắk khi bố mẹ đã trên tuổi 70 thì con cái trong gia đình sẽ tổ chức lễ mừng thọ cho bố mẹ. Trước kia buổi lễ mừng thọ cho bố mẹ thường được người con gái cả tổ chức. Trước khi lễ cúng bắt đầu, tiếng công, tiếng chiêng được vang vọng khắp buôn làng, báo hiệu ngày vui của gia đình, dòng họ, mời các vị thần linh đến chung vui cùng gia đình. Hoà chung trong tiếng công tiếng chiêng mọi người sẽ tấp nập chuẩn bị các nghi lễ cúng gồm: 1 đầu heo, 02 cái đùi heo; bộ lòng heo; một chục cái tô, cơm nếp; một ống nứa đựng rượu cần; một lô ô đựng nước; một nồi nung bằng đất chứa than đỏ đang cháy; một tẩu thuốc lá… Khi tất cả các lễ vật được chuẩn bị đầy đủ thì các thủ tục của nghi lễ cúng mừng thọ sẽ bắt đầu. Thầy cúng cầu khấn chúc cho người được mừng thọ sẽ được thần linh sẽ soi sáng, dẫn đường chỉ lối đến những điều may mắn, hạnh phúc. Sau đó sẽ mời người được mừng thọ đến uống rượu cần quý nhất của gia đình và trao chiếc còng giống như một tín vật của thần linh thể hiện sự gắn kết giữa con người với thần linh mong thần linh luôn ở bên cạnh che chở, phù hộ những điều tốt đẹp nhất. Các con cháu trong gia đình lần lượt thay phiên nhau tặng lễ vật thường cho người được mừng thọ. Lễ mừng thọ là lễ cúng quan trọng nhất tỏ lòng thành kính của con cháu đối với ông, bà đã có công sinh thành, dưỡng dục con cháu thành người. Đồng thời cầu chúc cho ông, bà sức khỏe, sống lâu trăm tuổi.  Chị H Nga B Krông – Buôn Mliêng, xã Đắk Liêng cho biết:

Trong nghi lễ một vòng đời người của dân tộc M’nông thì Lễ mừng thọ là nghi lễ chứa đựng nhiều tinh cảm thiêng liêng nhất của gia đình, dòng họ. Lễ cúng không chỉ thể hiện sự biết ơn sâu sắc của con cái đối với người làm cha làm mẹ mà còn là khoản khắc đáng tự hào của gia đình, của bố mẹ khi đã nhìn thấy con cái trưởng thành, hiếu thuận. Ông Y We Ênuôl – Buôn Mliêng, xã Đắk Liêng người được cúng mừng Thọ cho biết:

Xuyên suốt quá trình tổ chức lễ cúng bà con trong buôn và những vị khách quý được mời đến dự lễ cúng sẽ cùng nhau uống rượu cần, đánh công chiêng; thổi Nung Pro; tông tông, Brơ brơ, bên nhau sung vầy ăn cơm, múa hát và kể cho nhau nghe những cầu chuyện đã trải qua trong cuộc sống. Cũng từ đó mà tình cảm giữa gia đình, dọng họ và buôn làng sẽ càng trở nên gắn bó bền chặt hơn.

 H Yur Je – Văn Hoan